6533b7dbfe1ef96bd1270d4a

RESEARCH PRODUCT

Der Einfluss der Arbeitsmigration auf die Situation von Ehe und Familie im Raum Oppeln

subject

description

Jednym z efektów przystąpienia Polski do Unii Europejskiej jest zupełnie nowa sytuacja, gdy idzie o procesy migracyjne. Otwarcie rynków pracy w bogatych państwach Europy Zachodniej, jak również stosunkowo duże bezrobocie w kraju, to dwa główne powody wyjazdów zarobkowych za granicę wielu Polaków. Szacuje się, że liczba polskich migrantów pracujących w Unii Europejskiej wynosi obecnie około 1,8 mln. Wyjątkowo pod tym względem przedstawia się sytuacja na Śląsku Opolskim, gdzie migracje zarobkowe (przede wszystkim do Niemiec) stanowią specyfikę tego regionu już od wielu lat. Dość duża grupa jego mieszkańców posiada bowiem podwójne obywatelstwo (polskie i niemieckie), co umożliwiało im pracę za granicą na długo przed tym, zanim Polska stała się krajem członkowskim UE. Migracje zarobkowe wyróżniają więc Opolszczyznę od dawna, co wiąże się nie tylko z korzyściami (szczególnie ekonomicznymi), ale ma też wiele negatywnych skutków, zwłaszcza gdy chodzi o kondycję małżeństwa i rodziny.Najważniejsze zagrożenia więzi małżeńskiej spowodowane rozłąką z przyczyn ekonomicznych na Opolszczyźnie zostały opisane w wielu publikacjach prof. dra hab. Krystiana Wojaczka – teologa pastoralisty z Uniwersytetu Opolskiego. Odwołując się do jego licznych badań naukowych, warto podkreślić, iż rozłąka małżonków, spowodowana emigracją zarobkową męża lub żony, zaburza przede wszystkim proces więzi małżeńskiej, czyli wzajemnego, osobowego obdarowywania się małżonków na płaszczyźnie poznawczej, emocjonalnej i behawioralnej. Proces poznania osobowego małżonków w przypadku rozłąki z przyczyn ekonomicznych wydaje się wręcz niemożliwy, a przynajmniej w dużej mierze utrudniony. Wymaga on bowiem systematycznych spotkań męża i żony oraz określonej bliskości fizycznej. Podobnie jest w przypadku sfery emocjonalnej, która w procesie budowania więzi małżeńskiej ma szczególne znaczenie. W stanie rozłąki natomiast pojawia się zupełnie inna dynamika rozwoju więzi uczuciowej małżonków. Nie mają oni bowiem zbyt wielu okazji do bezpośredniego komunikowania uczuć mężowi albo żonie, przez co narażają się na ryzyko przyciągania emocjonalnego osób trzecich, co stanowi jedną z najczęstszych przyczyn rozwodów. Rozwój więzi małżeńskiej powinien też w końcu dotyczyć płaszczyzny behawioralnej, czyli współdziałania męża i żony w wielu aspektach (np. w wychowaniu dzieci, pracach domowych), co, niestety, staje się bardzo trudne w sytuacji małżeństw pozostających w stanie separacji z przyczyn ekonomicznych. Zagrożenia więzi małżeńskiej, które są efektem rozłąki spowodowanej pracą jednego z małżonków za granicą, jawią się niewątpliwie jako zasadnicze i fundamentalne. Z nich jednak wynikają kolejne trudności, które dotyczą przede wszystkim relacji rodzicielskich. Nie ulega bowiem wątpliwości, że separacja ojca lub matki prowadzi nieuchronnie do problemów wychowawczych („nieobecni nie wychowują”), jak i ostatecznie do poważnego zaburzenia funkcjonowania całej rodziny. Alternatywą jest tu jednak najczęściej pozostanie w sytuacji bezrobocia w kraju, co również wiąże się z wieloma niebezpieczeństwami. Chodzi tu przede wszystkim o znaczące obniżenie standardu życia domowników, pogorszenie stanu zdrowia, zjawisko niedożywienia czy też różnego rodzaju patologie społeczne (np. alkoholizm). W tym kontekście niezwykle ważne dla wyjeżdżających za granicę mę- żów i ojców oraz żon i matek jest uświadomienie oraz właściwe rozwiązanie stojącego przed nimi dylematu moralnego: „więcej mieć” albo „bardziej być”. W ostatnim czasie zostało opublikowanych w lokalnej prasie na Opolszczyźnie wiele świadectw dotyczących sytuacji małżeństw i rodzin związanych z wyjazdami zarobkowymi za granicę, z których jasno wynika, iż choć coraz „więcej posiadają”, to jednocześnie coraz „mniej są” dla siebie nawzajem. Istnieje zatem pilna potrzeba współpracy różnych organizacji kościelnych i państwowych, aby pomóc emigrującym zarobkowo małżonkom w godziwym rozstrzygnięciu trudnego wyboru: „mieć” czy „być”. Jedną z inicjatyw Kościoła lokalnego w tym względzie stanowi list pasterski Biskupa Opolskiego Alfonsa Nossola pt. W sprawie pastoralnych problemów związanych z pracą zarobkową za granicą, który już w 2001 r. zwracał uwagę na różne motywy zagranicznych wyjazdów zarobkowych mieszkańców tego regionu. W motywacji tkwi zaś pierwsze i podstawowe kryterium dla etycznego przemyślenia przez małżonków zasadności tych migracji w perspektywie dobra wspólnego ich samych oraz ich dzieci. Poza tym, jako kolejną inicjatywę należy również wymienić utworzenie przez Biskupa Opolskiego Andrzeja Czaję Diecezjalnego Centrum Służby Życiu i Rodzinie, w którym mieści się m.in. Diecezjalna Poradnia Rodzinna, oferująca fachową pomoc małżeństwom i rodzinom, doświadczającym rozmaitych trudności (w tym tak- że wynikających z migracji zarobkowej jednego ze współmałżonków). Warto też wspomnieć o corocznych spotkaniach Biskupa Opolskiego z emigrantami zarobkowymi oraz ich rodzinami w Jemielnicy z okazji święta Świętej Rodziny. Takie spotkanie połączone z Eucharystią, specjalnym błogosławieństwem oraz konferencją pomaga wielu małżeństwom i rodzinom, znajdującym się w sytuacji rozłąki z przyczyn ekonomicznych, właściwie rozwiązać stojący przed nimi dylemat pomiędzy „więcej mieć” a „bardziej być”.