6533b81ffe1ef96bd12776c1

RESEARCH PRODUCT

Fjalor shpjegues i fjalëve të rralla të Ketës

subject

description

Nga pikëpamja gjuhësore dhe veçanërisht leksikore Keta është pa dyshim një autor i vështirë për t’u kuptuar nga lexuesi i sotëm. Vështirësia nuk rrjedh vetëm nga karakteri arkaik dhe tejet konservativ i arbërishtes së Sicilisë, që përbën gjithsesi bazën e gjuhës së këtij autori, por mbi të gjitha nga fakti se, sikurse e ka vënë re Matteo Mandalà në kreun VI të këtij vëllimi, Keta është autori i parë në historinë e shqipes së shkruar që u përpoq të kapërcejë kufijtë dialektorë me synimin për të krijuar një gjuhë letrare ndërdialektore që të përfshinte jo vetëm prurje nga të gjitha variantet lokale të shqipes së asokohshme, por njëherazi të ishte në gjendje të përmbushte nevojat shprehëse të një gjuhe letrare të mirëfilltë për të gjitha sferat e leksikut libror dhe dituror, përfshirë lëmenj si filozofia, teologjia, hermeneutika biblike, etnografia, historiografia etj. Ky operacion largpamës solli si rezultat krijimin e një idiolekti të veçantë dhe të papërsërishëm në historinë e shqipes së shkruar. Da un punto di vista linguistico e soprattutto lessicale Keta è senza dubbio un autore difficile da comprendere per il lettore di oggi. La difficoltà non scorre solo dal carattere arcaico ed estremamente conservatore dell'Arbërisht siciliano, che costituisce tuttavia la base del linguaggio di questo autore, ma soprattutto dal fatto che, come Matteo Mandalà ha notato nel capitolo VI di questo volume, Keta è l'autore primo nella storia dell'albanese scritto che ha cercato di oltrepassare i confini dialettali con l'obiettivo di creare una lingua letteraria interdialettale che includesse non solo input da tutte le varianti locali dell'albanese contemporaneo, ma allo stesso tempo essere in grado di soddisfare le esigenze espressive di una lingua letteraria autentico per tutte le aree del libro e del lessico accademico, comprese le aree come filosofia, teologia, ermeneutica biblica, etnografia, storiografia, ecc. Questa operazione lungimirante ha portato alla creazione di un'ideologia speciale e irripetibile nella storia dell'albanese scritto.