6533b832fe1ef96bd129affe

RESEARCH PRODUCT

W sprawie potrzeby uregulowania umowy franczyzy w Polsce

subject

description

Praca prezentuje w pierwszej kolejności zagadnienia związane z pojęciem umowy franczyzy jako empirycznym typem umowy, jak i teoretyczne zagadnienie problematyki umów nienazwanych. W kontekście treści stosunku prawnego franczyzy zwrócono uwagę na dwie kwestie. Po pierwsze, pomimo braku regulacji umowy franczyzy w polskim prawie cywilnym wpływ na treść stosunku prawnego franczyzy mają przepisy prawa publicznego z zakresu ochrony konkurencji (prawa antymonopolowego). Wpływ ten należy ocenić jako istotny. Ewentualne uregulowanie w prawie cywilnym umowy franczyzy nie będzie oznaczało dopuszczalności pominięcia przy nadawaniu jej konkretnej treści regulacji prawa ochrony konkurencji. Po drugie, treść stosunku prawnego franczyzy – zgodnie z art. 56 Kodeksu cywilnego – kształtują zasady współżycia społecznego i ustalone zwyczaje, a zatem pewne znaczenie dla jego treści mogą mieć skodyfikowane zasady etyki. W dalszej części opracowania została zwrócona uwaga na poglądy doktrynalne co do umowy franczyzy: pokrótce omówiono jej naturę prawną, prawa i obowiązki stron umowy, typowe klauzule umowne dla franczyzy. Wreszcie został dokonany krótki przegląd zasad regulacji franczyzy w prawie obcym. W tej części wskazano na obowiązującą w prawie federalnym USA tzw. Federal Franchise Rule, która może być dobrą inspiracją dla ochrony interesów franczyzobiorców w prawie polskim. Przede wszystkim chodzi o zwrócenie uwagi na to,jakie aspekty biznesowe dotyczące franczyzy są przedmiotem regulacji. Drugim wybranym do krótkiego omówienia systemem prawnym jest system brazylijski albowiem: a) ustawodawca brazylijski wprowadził w życie przepisy dotyczące franczyzy w 2020 r., b) jednocześnie poprawiono tym samym wcześniej obowiązujące przepisy, a zatem oparto się na dłuższym doświadczeniu legislacyjnym. Wnioski jakie płyną z tej analizy wskazują, że globalne standardy w zakresie regulacji franczyzy mocno wyprzedziły polski poziom legislacji. W efekcie przeprowadzonych analiz został zaproponowany projekt regulacji franczyzy de lege ferenda. Po pierwsze, przedstawiony został projekt uregulowania umowy franczyzy jako instytucji prawa prywatnego. Regulacja ta nie jest jednak wystarczająca: a) z uwagi na faktyczne dysproporcje pomiędzy organizatorem sieci a franczyzobiorcą, b) okoliczność, że franczyzobiorca jest przedsiębiorcą i nie może korzystać z ochrony konsumenckiej, c)ochrona powinna być zapewniona już na etapie przedkontraktowym, d) ochrona nie powinna być wyeliminowana poprzez wybór innego prawa. Po drugie, zaproponowano zmiany towarzyszące regulacji umowy franczyzy w zakresie: wprowadzenia obowiązku przedstawienia przyszłemu franczyzobiorcy odpowiednio szczegółowego prospektu informacyjnego organizatora sieci, czego zaniechanie zostanie potraktowane zarówno jako czyn (delikt) nieuczciwej konkurencji, jak i zakwalifikowania organizacji toksycznej sieci franczyzowej jako czynu nieuczciwej konkurencji. Nadanie prospektowi informacyjnemu (który jest wzorowany na prawie obcym) waloru istotnego z punktu widzenia czynów nieuczciwej konkurencji ma podwójne znaczenie: a) pozwala na skorzystanie z instrumentów prawnych, jakie wynikają z przepisów o ochronie konkurencji, b) pozwala na ochronę prawną wynikającą z bezwzględnego zakazu naruszania zbiorowych interesów konsumentów (co jest przedmiotem kolejnej propozycji). Po trzecie, zaproponowano nowelę prawa publicznego polegającą na poszerzeniu kompetencji Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów o ochronę zbiorowych interesów franczyzobiorców, których przejawem będzie m.in. dopuszczanie się czynów nieuczciwej konkurencji (regulowanych w domenie prawa prywatnego) przeciw franczyzobiorcom. Przepisy takie pełniłyby odpowiednią funkcję prewencyjną i – w miarę potrzeby – represyjną. Podejmowanie działań przez Prezesa UOKiK w interesie franczyzobiorców w istotny sposób wyrównywałoby dysproporcje pomiędzy stronami franczyzy