Urat e Arbërit. Studime filologjike dhe kritiko-letrare midis botës arbëreshe dhe botës shqiptare

Arbërishtja në rrjedhë të shekujve

Albanian translation of a volume containing selected studies by Matteo Mandalà on Arbëresh dialects.

Udhëtim nëpër shtjellat qindravjeçare të arbërishtes

A foreword to the volume of Matteo Mandalà “Arbërishtja në rriedhë të shekujve” containing selected studies on Arbëresh dialects.

Studime filologjike për letërsinë romantike arbëreshe

Francesco Solano dhe studimet arbëreshe gjatë gjysmës së dytë të shek. XX

Francesco Solano është një nga autorët dhe studiuesit kryesorë arbëreshë të gjysmës së dytë të shek. XX, vepra e të cilit ushtroi një ndikim vendimtar në zhvillimet e mëtejshme të albanologjisë në Itali. Kjo kumtesë synon të vërë në pah dhe të sintetizojë karakteristikat kryesore të kontributit të shumëfishtë të Solanos në lëmenjtë e dialektologjisë arbëreshe, të filologjisë, të letërsisë arbëreshe dhe të mësimdhëniessë shqipes në mjedisin arbëresh. Francesco Solano è stato un eminente studioso italo-albanese della seconda metà del XX sec., la cui opera esercitò un influsso decisivo sugli sviluppi ulteriori dell'albanologia in Italia. L'articolo intende evidenziare e sintetizzare le caratte…

Lungimiranza e velleità nell'esperimento normalizzatore di Demetrio Camarda

Hyrje

L'opera inedita di Marco La Piana "Grammatica storica della lingua albanese"

Ismail Kadare mes së vërtetës së artit dhe mashtrimit të realitetit.

Alcune considerazioni sulle idee e le posizioni politiche di Girolamo De Rada

De Rada dal punto di vista letterario e culturale, non solo abbracciò senza riserve l’intero apparato di idee e di modelli romantici, ma lo rappresentò stabilmente e senza oscillazioni nella sua opera poetica. Meno studiati, invece, permangono alcuni aspetti che si pongono dal punto di vista politico: come sperimentò il Poeta di Macchia Albanese gli sviluppi caotici del suo tempo? Fino a che punto e in che modo ne rimase influenzato? Infine, quanto incisero nella sua opera letteraria?

Fjalor shpjegues i fjalëve të rralla të Ketës

Nga pikëpamja gjuhësore dhe veçanërisht leksikore Keta është pa dyshim një autor i vështirë për t’u kuptuar nga lexuesi i sotëm. Vështirësia nuk rrjedh vetëm nga karakteri arkaik dhe tejet konservativ i arbërishtes së Sicilisë, që përbën gjithsesi bazën e gjuhës së këtij autori, por mbi të gjitha nga fakti se, sikurse e ka vënë re Matteo Mandalà në kreun VI të këtij vëllimi, Keta është autori i parë në historinë e shqipes së shkruar që u përpoq të kapërcejë kufijtë dialektorë me synimin për të krijuar një gjuhë letrare ndërdialektore që të përfshinte jo vetëm prurje nga të gjitha variantet lokale të shqipes së asokohshme, por njëherazi të ishte në gjendje të përmbushte nevojat shprehëse të …

Idiolekti "letrar" i Kamardës në dritën e veprës «Fylétia e Arbenoré prèj kanekate laoshima»

Hyrje

Për botimin kritik të fjalorit italisht-shqip të Francesco Maria Da Lecce-s (1702)

Hyrje

Il manoscritto dell'Anonimo Epirota: alcune ipotesi filologiche

Nel 1918 Giuseppe Schirò dichiarava di possedere un manoscritto contenente una versione inedita in lingua albanese del Vangelo di San Matteo eseguita da un «Anonimo Epirota». Per lunghi decenni del manoscritto non si ebbe nessun’altra notizia sino a quando l’archivio privato di Schirò non venne acquisito da Matteo Mandalà e conservato presso la Cattedra albanologica dell’Università di Palermo. Soltanto a partire da quel momento, si è potuta ricostruire la storia del Vangelo di San Matteo dell’«Anonimo Epirota», oggetto dello studio filologico che si presenta.

Matteo Mandalà, Lekë Matranga, njeriu, koha, vepra, - mbi botimin kritik kritrik të varianteve dorëshkrim dhe të shtypura të veprës E mbsuame e krështerë – 1592, Ombra GVG, Tiranë, 2012, f. 564

Recensione del libro di Matteo Mandalà "Lekë Matranga, njeriu, koha, vepra, - mbi botimin kritik kritrik të varianteve dorëshkrim dhe të shtypura të veprës E mbsuame e krështerë – 1592, Ombra GVG, Tiranë, 2012.

Universiteti i Palermos i jep Ismail Kadaresë laurën Honoris Causa

L'Università di Palermo conferisce la laurea Honoris Causa allo scrittore albanese Ismail Kadare

Tracce dell’arcaico locativo nell’opera di Luca Matranga

L’opera di Luca Matranga “E mbsuame e Krështerë” (1592), che dal punto di vista cronologico è, secondo monumento in albanese (dopo il “Messale” di Buzuku del 1555) e la prima testimonianza in dialetto tosco, fin dalla sua scoperta agli inizi del secolo scorso ha costituito una preziosa fonte di dati per i linguisti e gli studiosi della storia della lingua albanese. Pervenutaci in ben tre versioni manoscritte e una a stampa, la traduzione di Matranga ha vissuto una storia tanto travagliata quanto affascinante, soprattutto dal punto di vista della critica del testo e del trattamento strettamente filologico. L’opera ha conosciuto, infatti, ben quattro edizioni critiche parziali prima dell’ediz…

Presentazione a: Luca Matranga e il suo tempo storico

presentation to the volume : Luca Matranga e il suo tempo storico

Bibliografi e botimeve shkencore të Matteo Mandalasë

Fjalor shpjegues i fjalëve të rralla të Filjes

This chapter contains a lexicographical study and vocabulary of rare words of the Chieuti Codex, an important manuscript of Albanian literary tradition (XVIII c.), edited by Matteo Mandalà.

Il Vangelo di San Matteo - variante inedita del manoscritto di Piana

L'opera di Francesco Maria da Lecce alla luce dei dati dell'Archivio di Propaganda Fide

Firmly based on documents treasured in the Archive of Propaganda Fide in Rome, Gëzim Gurga reconstructs the most salient moments in the life of the missionary Francesco Maria da Lecce. The Franciscan is famous for having fathered the first ever Albanian grammar published by the title of Osservazioni grammaticali nella lingua Albanese (1716), as well as a remarkable Italian-Albanian dictionary. In his study, the author recounts the tough social and cultural conditions which the Albanian Catholics were living in during the Ottoman rule. A lot of attention, on the other hand is devoted to the efforts of the missionaries in the struggle against apostasy, to the promotion of faith and crypto-Chr…

La questione alfabetica nelle pagine de "La Nazione Albanese"

Prima e dopo Monastir: A. Lorecchio e il dibattito sulla questione alfabetica

Jeronim De Rada - Portret artisti në rini

Nikollë Filja dhe veprat e tij poetike. Botim kritik i dorëshkrimeve

Albanian translation of a volume containing a study and the integral edition of the Chieuti Codex, an important manuscript of the XVIII century, edited in italian by Matteo Mandalà.

Recensione sul libro Blerina Suta, Faqe të panjohura nga vepra e Pjetër Budit (1618-1622), Onufri 2016, ISBN 978-9928-226-00-6

Recensione sul libro di Blerina Suta "Faqe të panjohura nga vepra e Pjetër Budit", Onufri, Tirana 2016.

Francesco Maria da Lecce, Dittionario italiano-albanese (1702), botim kritik, me hyrje dhe fjalësin shqip.

Il volume comprende l’edizione critica del manoscritto inedito del 1702 con il dizionario italiano-albanese del missionario francescano Francesco Maria da Lecce. Con un lessico albanese codificato di circa 11.200 unità lessicali, quest’opera assume una fondamentale importanza per lo studio della storia della lingua albanese. L’edizione si articola in tre parti. La prima contiene uno studio preliminare che, oltre a una ricostruzione della vita dell’autore e della storia dell’opera, illustra i criteri ecdotici adoperati per la restituzione del testo, di cui interpreta con un’analisi approfondita gli aspetti linguistici. La seconda parte include il testo critico trascritto dall'alfabeto origin…

De Rada politicus - Vështrim mbi idetë dhe qëndrimet politike të poetit

De Rada, Kamarda dhe debati mbi gjuhen e njesuar

Alla luce di documenti editi e inediti l’autore analizza la dinamica del dibattito, sorto in seno al movimento del Risorgimento albanese, tra due intellettuali italo-albanesi di spicco del XIX sec., il poeta Girolamo de Rada e il linguista Demetrio Camarda, sui principi e i criteri da seguire per la formazione di una lingua letteraria comune a tutti gli albanesi, che fino a quel momento ne erano privi che in sua vece adoperavano i dialetti.

Rreth kufijve të sinonimisë leksikore në gjuhën shqipe.

Vepra e Francesco Maria Da Lecce-s në dritën e të dhënave të Arkivit të Propoganda Fide-s

Dal falso ideologico all'ideologia del falso

Luca Matranga e il suo tempo storico

This volume collects the proceedings of the XXX International Conference of Albanology organized by the Department of Cultures and Society and held on 5 and 6 May 2019 in Palermo and in the two Sicilian Albanian communities of Piana degli Albanesi and Santa Cristina Gela. The meeting was wanted both to inaugurate the Departmental Laboratory of Albanology on the occasion of the fourth centenary of the death of the author of the first book in Arbëresh, Luca Matranga (18 January 1569 - 6 May 1619), and to deepen the knowledge of a complex period of the cultural history of the Albanians, both of those who for centuries settled in southern Italy and of the others who reside on the eastern shores…